گنجینه ای ارزشمند از اشعار مولوی

تا از تو جدا شده ست آغوش مــرا

از گریه کسی ندیده خاموش مرا

در جان و دل و دید فراموش نه ای

از بهر خـدا مکن فراموش مرا  مولوی

دلتنگم و دیدار تو درمان من است

بی رنگ رخت زمانه زندان من است

بر هیچ دلی مبـاد و بر هیچ تنی

آنچ از غم هجران تو بر جان من است مولوی

اندر دل بی وفا غــم و ماتم باد

آن را که وفا نیست ز عالم کم باد

دیدی که مـرا هیچ کسی یاد نکرد

جز غـم که هزار آفرین بر غم باد مولوی

ای نرگس پر خواب ربودی خواب

وی لاله سیـراب ببردی آبم 

ای سنبـل پرتاپ ز تو در تابم

ای گوهر کمیاب تو را کی یابم؟ مولوی

قومی غمگین و خود مدان غم ز کجاست

قومی شادان و بیخبر کان ز چه جاست  

چندین چپ و راست بیخبر از چپ و راست

چنین من و ماست بیخبر از من و ما است  مولوی

گر شرم همی از آن و این باید داشت

پس عیب کسان زیر زمین باید داشت  

ور آینه‌وار نیک و بد بنمائی

چون آینه روی آهنین باید داشت  مولوی

گویند که عشق عاقبت تسکین است

اول شور است و عاقبت تمکین است  

جانست ز آسیاش سنگ زیرین

این صورت بی‌قرار بالایین است  مولوی

من محو خدایم و خدا آن منست

هر سوش مجوئید که در جان منست  

سلطان منم و غلط نمایم بشما

گویم که کسی هست که سلطان منست مولوی

هر ذره که در هوا و در هامونست

نیکو نگرش که همچو ما مجنونست  

هر ذره اگر خوش است اگر محزونست

سرگشته خورشید خوش بیچونست  مولوی

بی‌عشق نشاط و طرب افزون نشود

بی‌عشق وجود خوب و موزون نشود  

صد قطره ز ابر اگر به دریا بارد

بی‌جنبش عشق در مکنون نشود  مولوی

آنکس که ترا دید و نخندید چو گل

از جان و خرد تهیست مانند دهل  

گبر ابدی باشد کو شاد نشد

از دعوت ذوالجلال و دیدار رسل  مولوی

بر ما رقم خطا پرستی همه هست

بدنامی و عشق و شور و مستی همه هست  

ای دوست چو از میانه مقصود توئی

جای گله نیست چون تو هستی همه هست  مولوی

بیرون ز جهان و جان یکی دایه‌ی ماست

دانستن او نه درخور پایه‌ی ماست  

در معرفتش همین قدر دانم

ما سایه اوئیم و جهان سایه ماست  مولوی

چشمی دارم همه پر از صورت دوست

با دیده مرا خوشست چون دوست در اوست  

از دیده دوست فرق کردن نه نکوست

یا دوست به جای دیده یا دیده خود اوست  مولوی

در دایره‌ی وجود موجود علیست

اندر دو جهان مقصد و مقصود علیست  

گر خانه‌ی اعتقاد ویران نشدی

من فاش بگفتمی که معبود علیست  مولوی

درویشی و عاشقی به هم سلطانیست

گنجست غم عشق ولی پنهانیست  

ویران کردم بدست خود خانه‌ی دل

چون دانستم که گنج در ویرانیست  مولوی

عشقت به دلم درآمد و شاد برفت

بازآمد و رخت خویش بنهاد برفت  

گفتم به تکلف دو سه روز بنشین

بنشست و کنون رفتنش از یاد برفت  مولوی

بر هر جائیکه سرنهم مسجود او است

در شش جهت و برون شش، معبود اوست  

باغ و گل و بلبل و سماع و شاهد

این جمله بهانه و همه مقصود اوست  مولوی

برخیز و طواف کن بر آن قطب نجات

ماننده‌ی حاجیان به کعبه و به عرفات  

چه چسبیدی تو بر زمین چون گل تر

آخر حرکات شد کلید برکات مولوی

آن تلخ سخنها که چنان دل شکن است

انصاف بده چه لایق آن دهن است  

شیرین لب او تلخ نگفتی هرگز

این بی‌نمکی ز شور بختی منست  مولوی

آن خواجه که بار او همه قند تر است

از مستی خود ز قند خود بیخبر است  

گفتم که ازین شکر نصیبم ندهی

نی گفت ندانست که آن نیشکر است  مولوی

آن سایه‌ی تو جایگه و خانه‌ی ما است

وان زلف تو بند دل دیوانه‌ی ما است  

هر گوشه یکی شمع و دو سه پروانه است

اما نه چو شمع که پروانه‌ی ما است  مولوی

آن وقت که بحر کل شود ذات مرا

روشن گردد جمال ذرات مرا  

زان می‌سوزم چو شمع تا در ره عشق

یک وقت شود جمله اوقات مرا  مولوی

از آتش عشق در جهان گرمیها

وز شیر جفاش در وفا نرمیها  

زانماه که خورشید از او شرمنده‌ست

بی‌شرم بود مرد چه بی‌شرمیها  مولوی

از حال ندیده تیره ایامان را

از دور ندیده دوزخ آشامان را  

دعوی چکنی عشق دلارامان را

با عشق چکار است نکونامان را

بشنـو این نی چون شکــایت می‌کـــنـد

از  جـداییــهـــا  حکـــــایت  مـــی‌کــــنـد

کــــز نیستـــان تـــا  مـــــرا  ببریــــده‌انـد

در نفیــــــرم  مــــــرد و زن  نالیـــــده‌انـد

سینه خواهم شرحـــه شرحـــه از فراق

تـــا  بگـــویــم  شـــرح  درد  اشتیـــــاق

هـــر کسی کو دور ماند از اصل خویش

بـــاز جویـــد روزگــــــار وصـــل خـــویش

مــن بــــه هــــر جمعیتی نالان شـــدم

جفــت بــدحالان و خوش‌حالان شـــدم

هــر کســی از ظن خــود شــد یـار من

از  درون  مـن  نجســت  اســـرار  مــن

ســـر مــن از نالـــه‌ی مـــن دور نیست

لیـک چشم و گوش را آن نور نیست...

مولوی

ای یوسف خوش نام مـا خوش می‌روی بر بام مــــا

ای درشکـــسته جــام مـا ای بــردریـــــده دام ما

ای نــور مـا ای سور مـا ای دولت منصــور مـا

جوشی بنه در شور ما تا می‌شود انگور ما

ای دلبر و مقصود ما ای قبله و معبود ما

آتش زدی در عود ما نظاره کن در دود ما

ای یــار مـــا عیــار مـــا دام دل خمـــار مـــا

پا وامکــش از کار ما بستان گــــرو دستار مــا

در گل بمانده پای دل جان می‌دهم چه جای دل

وز آتـــــش ســودای دل  ای وای دل  ای وای مـــــا

مولوی

مــن  غلام  قمــرم ، غيـــر  قمـــر  هيــــچ  مگو 

پيش مـــن جــز سخن شمع و شكــر هيچ مگو 

سخن رنج مگو ،جز سخن گنج مگو 

ور از اين بي خبري رنج مبر ، هيچ مگو 

دوش ديوانه شدم ، عشق مرا ديد و بگفت 

آمـــدم ، نعـــره مــزن ، جامه مـــدر ،هيچ مگو 

گفتــم :اي عشق مــن از چيز دگــر مي ترســم 

گــفت : آن  چيـــز  دگـــر  نيست  دگـر ، هيچ  مگو 

من  به  گــوش  تـــو  سخنهاي  نهان  خواهم  گفت 

ســر بجنبـــان كـــه بلـــي ، جــــز كه به سر هيچ مگو 

قمـــري ، جـــــان  صفتـــي  در  ره  دل  پيــــــدا  شـــد 

در  ره  دل  چـــه  لطيف  اســت  سفـــر  هيـــچ  مگــو 

گفتم : اي دل چه مه است ايــن ؟ دل اشارت مي كرد 

كـــه  نـــه  اندازه  توســت  ايـــن  بگـــذر  هيچ  مگو 

گفتم : اين روي فرشته ست عجب يا بشر است؟

گفت : اين غيـــر فرشته ست و بشــر هيچ مگو 

گفتم :اين چيست ؟ بگو زير و زبر خواهم شد 

گــفت : مي باش چنيــن زيرو زبر هيچ مگو 

اي نشسته در اين خانه پر نقش و خيال

خيز از اين خانه برو،رخت ببر،هيچ مگو

گفتم:اي دل پدري كن،نه كه اين وصف خداست؟

گفت : اين  هست  ولـــي  جان  پدر  هيچ  مگو

مولوی

ای قـوم بــه حج رفتـه کجایید کجایید

معشــوق همیــن جـاست بیایید بیایید

معشــوق تــو  همسـایه و دیــوار به دیوار

در بادیه ســـرگشته شمـــا  در چــه هوایید

گــر صـــورت  بی‌صـــورت  معشـــوق  ببینیــد

هــم خـــواجه و هــم خانه و هم کعبه شمایید

ده  بـــــار  از  آن  راه  بـــدان  خـــانه  بـــرفتیــــد

یــک  بـــار  از  ایـــن  خانــه  بــر  این  بام  برآیید

آن  خانــــه  لطیفست  نشان‌هـــاش  بگفتیــد

از خــواجــــه آن خــــانـــــه نشانـــی بنماییـــد

یک دستـــه گــل کــو اگـــر آن بـــــاغ بدیدیت

یک گـــوهر جــــان کـــو اگـــر از بحر خدایید

با ایــــن همـه آن رنج شما گنج شما باد

افسوس که بر گنج شما پرده شمایید

مولوی

حیلت رها کن عاشقــا دیوانه شو دیوانه شو

و انـدر دل آتش درآ پــــروانـه شــو پروانــــــه شو

هــم خــویش را بیگـــانه کن هم خانه را ویرانه کن

و آنگه بیا با عاشقان هم خانـه شـو هم خانه شــو

رو سینــه را چـون سینه ها هفت آب شو از کینه ها

و آنگـــه شراب عشــق را پیمانـــه شــــو  پیمانــه شـو

باید  کـــه  جملــه  جــان  شــوی  تا  لایق  جانان  شوی

گـــر ســوی مستــان میــروی مستانه شـــو مستانه شو...

مولوی

هلـــه  نومیـــد  نباشی  کـــه  تـــو  را  یـــار  بــراند

گـــرت  امروز  بـــراند  نــه  کـــه  فـــردات  بخواند

در  اگر  بر  تو  ببندد  مرو  و  صبر کـــن  آن جا

ز پس صبر تـــو را او به ســـر  صـــدر  نشاند

و اگــر  بر تو ببندد  همه  ره‌ها  و  گذرهــا

ره پنهان بنماید که کس آن راه نداند...

مولوی

ای دوست قبولم کن وجانم بستان

مستــم کـــن  وز هر دو جهانم بستان

بـا هـــر چـــه دلم قـــرار گیـــرد بــی تـــو

آتش بــه مـــن انـــدر زن و آنـــم بستـان...

مولوی

یــار مرا غار مــرا عشق جگرخوار مرا

یار تویی غـــار تویی خواجه نگهدار مرا

نوح تویی روح تــویی فاتح و مفتوح تـویی

سینـــه مشــروح تــویی بـــر در اســرار مرا

نـــور تـــویی سـور تــویی دولت منصور تـویی

مـــرغ کـــه طــور تــویی خســته بــه منقار مرا

قطـــره تویی بحــر تویی لطـف تــویی قهــر تویی

قنــد  تـــویی  زهـــر  تــویی  بیــــش  میـــازار  مرا

حجره خورشید تویی خانه ناهید تویی

روضــه اومیــد تویـــی راه  ده  ای یــار مرا

روز تــویی روزه تـــویی حـاصل دریوزه تـویی

آب تــویی کــوزه تــویی آب ده این بـــار مـــرا

دانـــه تویــی دام تــویی بــاده تویی جام تـویی

پختـــه تویی  خـــام تــویی  خـــام  بمگـــذار  مرا

این  تن  اگـــر کـــم  تــندی  راه  دلــم  کــم  زندی

راه  شــدی  تــا  نبــدی  ایـــن  همـــه  گـــفتار  مرا

مولوی

عـــــالم همـــه دریــا شـــود دریـــا ز هیبت لا شـــود

آدم  نماند  و  آدمی  گــــر  خــــویش  بـــا  آدم  زند

دودی بـــرآید از فلك نــی خلق مـــاند نــی ملـــك

زان  دود  ناگــــه  آتشی  بر  گــــنبد  اعظم  زند

بشكافد آن دم آسمان نی كون ماند نی مكان

شوری درافتد در جهــان وین سـور بر ماتم زند

گـــه  آب  را  آتش  بــرد  گــه  آب آتش را خــورد

گــه مــوج دریای عــدم بـــر اشــهب و ادهـــم زند

خورشیـد  افتــد  در  كـــمی  از  نـــور  جان  آدمی 

كـــم پـرس از نامحـــرمان آنجا كـــه محرم كـم زند...

مولوی

من اگر دست زنانم نه من از دست زنانم

نـــه از اینم نــه از آنم مــن از آن شهر کـلانم

نـــه پـــی زمــــر و قمــارم نه پی خمر و عقارم

نـــه خمیـــرم نــــه خمـــارم نــه چنینم نه چنانم

مـــن اگـــر مست و خرابم نه چو تو مست شرابم

نه  ز خاکم  نه  ز آبم  نه  از  این  اهــــل  زمــــانم

خـــرد پـــوره  آدم  چـــه  خبـــر  دارد  از  ایــن  دم

کــــه مــن از جمــله عالــم به دو صد پرده نهانم

مشنـو این سخن از من و نه زین خاطر روشن

که از این ظاهر و باطن نه پذیرم نه ستانم...

مولوی

بـــی همگــــان بســـــر شـــــود  بی تـو  بســـــر  نمـــی شــــود 

داغ  تـــــو  دارد  ایــــن  دلـــــم  جــــای  دگـــــــر  نمــــی شـــود

دیـــده  عقــــل  مســـت  تــــو  چـرخــــه  چـــرخ  پســـت  تــــو

گــــوش  طـــرب  بــــه دســت تــــو بــی تـــو بســـر نمی شود

جـــان  ز تــــو  جــوش  مـــی کند  دل  ز تـــو  نـوش  می کند

عقـــل خـــــروش مــــی کنــد بـــی تــــــو بســـر نمـی شــود

خمـــــر مـــن  و  خمـــــار مـــن  بــــاغ  مـــن  و  بهـــار مــــن

خـــواب مـــن  و  خمــــار مــــن  بــی تـو  بســر ن می شود

جـــاه و جلال  مــن  تـــویی  ملکت  و  مــــال  مـــن  تـویی

آب  زلال  مــــن  تــــویی  بــــی  تــــو  بســــر  نمی شـود

گـــــاه  ســــوی  وفــــا  روی   گــــاه  ســوی  جفــــا  روی

آن  منــی  کـــجا  روی  بـــی  تــــو  بســـــر  نمی شـــود

دل  بنهنـــد  بــــر کنـــی  تـــوبـــــه  کــننـــــد  بشــکنــی

ایــن همــه خــود تـــو میکنی بــی تو بســر نمی شــود

بی  تـــو  اگـــر  بســـر  شدی  زیــر  جهــان  زبر  شدی

باغ  ارم  سقــر  شــدی  بــی تــو  بســر  نمــی شـود

گــــر تـــو ســری قــدم شـوم  ور تــو کفی  علم شوم

ور بــــروی عــــدم  شــــوم  بی تـو  بسـر  نمی شود

خــواب مــــرا ببستــــه ای  نقـــش مــرا بشسته ای

وز همـــه ام گسسته ای بــی تــــو بسر نمی شود

گـــر  تـــو  نباشی  یار من  گشت  خراب کــار مــن

مــونس و غمگـــسار مـــن  بی تو بسر نمی شود

بی تو نه زندگی خوشم بی تو نه مردگی خوشم

ســر ز غـم تو چون کشم  بی تو بسر نمی شود

هر چه بگویم ای صنم  نیست جـدا ز نیــک و بـد

هم تو بگو  ز لطف خود  بی تو بسر نمی شود

مولوی

نظر یادتون نره*